Object's details: The Polish lexeme »zakonnik« in the »Gdansk Bible« (1632) and the Czech lexeme »zákoník« in the »Kralice Bible« (1579–1594). A case study in the context of the issue of the lexical filial relation between Polish and Czech renderings

Provider:Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM

Description

Title:
The Polish lexeme »zakonnik« in the »Gdansk Bible« (1632) and the Czech lexeme »zákoník« in the »Kralice Bible« (1579–1594). A case study in the context of the issue of the lexical filial relation between Polish and Czech renderings
Creator:
Lisowski, Tomasz
Description:
Daniel Mikołajewski, translator of the Evangelical Gdańsk Bible (1632), in his translation work used the Czech Kralice Bible (1579–1594) as an auxiliary source.   In the context of the issue of the lexical dependence of the Gdańsk rendering from the Kralice rendering, the equivalents of the Greek νομικός ‘an expert in Jewish Law’ were analyzed. When selecting Polish lexical equivalents, Daniel Mikołajewski took into account the contextual meaning of the original lexeme and was guided by the criterion of semantic and morphological compatibility of Polish lexical equivalents with their Greek counterpart. Those are zakonnik i nauczony w Zakonie. They reflect properely the equivalents quoted in parallel verses in the Kralice Bible, i.e. zákonník, učený v Zákoně.   As a comparative background, the analysis also includs the equivalents of the Greek γραμματεύς ‘a man learned in the sacred writings’. In this case, Daniel Mikołajewski opted for a Polish equivalent that meets the criterion of semantic and morphological compliance, i.e. nauczony w Piśmie. The translators of the Kralice Bible, on the other hand, used the equivalent of zákonník, which is semantically, but not morphologically (etymologically) adequate.   The presented case study shows Daniel Mikołajewski as an autonomous translator, critical of the Czech auxiliary source.;
Daniel Mikołajewski, tłumacz ewangelickiej Biblii gdańskiej (1632), w swojej pracy translatorskiej posługiwał się jako źródłem pomocniczym czeską Biblią kralicką (1579–1594). Analizie w kontekście zagadnienia leksykalnej zależności filiacyjnej przekładu gdańskiego od przekładu kralickiego zostały poddane ekwiwalenty gr. νομικός ‘znawca Prawa Mojżeszowego’. Daniel Mikołajewski przy wyborze polskich podstawień leksykalnych uwzględniał znaczenie kontekstowe leksemu oryginalnego i kierował się kryterium zgodności semantyczno-morfologicznej polskich podstawień leksykalnych z ich greckim odpowiednikiem. Są to zakonnik i nauczony w Zakonie. Są one odwzorowaniem ekwiwalentów przywołanych w paralelnych wersetach w Biblii kralickiej, a mianowicie zákonník, učený v Zákoně.   Jako tło porównawcze w analizie uwzględnione zostały także ekwiwalenty gr. γραμματεύς ‘uczony w Piśmie’. W tym wypadku Daniel Mikołajewski opowiedział się za polskim odpowiednikiem spełniającym kryterium zgodności semantyczno-morfologicznej – nauczony w Piśmie. Tłumacze Biblii kralickiej natomiast pozostali przy ekwiwalencie zákonník, adekwatnym semantycznie, ale nie morfologicznie (etymologicznie).   Zaprezentowane studium przypadku ukazuje Daniela Mikołajewskiego jako tłumacza autonomicznego, krytycznie podchodzącego do wzorca czeskiego.
Object availability:
free access
Rights:
Prawa autorskie (c) 2022 Tomasz Lisowski;
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Date:
2022.12.22
Type:
info:eu-repo/semantics/article;
info:eu-repo/semantics/publishedVersion;
Artykuł naukowy
Language:
Polish
Source:
Bohemistyka; Vol. 22 No. 3 (2022); 393-412;
Bohemistyka; Tom 22 Nr 3 (2022); 393-412;
2956-4425;
1642-9893
Format:
application/pdf
Publisher:
Adam Mickiewicz University Poznan
Relation: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/bo/article/view/36483/31183
Subject:
renesansowe przekłady biblijne;
Biblia gdańska (1632);
Biblia kralicka (1579–1594);
leksykalna relacja filiacyjna;
polskie i czeskie ekwiwalenty gr. νομικός;
kryterium zgodności semantyczno-morfologicznej;
Renaissance biblical renderings;
the Gdańsk Bible (1632);
the Kralice Bible (1579–1594);
lexical filial relation;
Polish and Czech equivalents of the Greek νομικός;
criterion of semantic and morphological compatibility
Identifier: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/bo/article/view/36483
Data provider:
Platforma Otwartych Czasopism Naukowych UAM

Similar objects

The Polish lexeme »zakonnik« in the »Gdansk Bible« (1632) and the Czech lexeme »zákoník« in the »Kralice Bible« (1579–1594). A case study in the context of the issue of the lexical filial relation between Polish and Czech renderings

Creator:Lisowski, Tomasz

Date:2022.12.22

Type:text

Geneza i charakter Biblii Gdańskiej

Creator:Szeruda, Jan (1889-1962)

Date:1932.12.31 | 1932

Type:image

Ekwiwalenty greckiego [niewolnik, sługa prowadzący chłopca do szkoły] (1Kor 4,15, Gal 3,24.25) w?polskich renesansowych przekładach Nowego Testamentu = Equivalents for the Greek [a tutor i. e. a guide and guardian of boys] (1Cor 4,15 and Gal 3,24.25) in polish Renaissance renderings of the New Testament

Creator:Lisowski, Tomasz

Date:2018

Type:image

Seria wydawnicza Libri librorum pod redakcją Katarzyny Meller i Wiesława Wydry

Creator:Lisowski, Tomasz

Date:2012.11.05

Type:text

Relikty leksykalne szesnastowiecznej czeskiej Biblii kralickiej w Nowym Testamencie Biblii warszawskiej (1975)

Creator:Lisowski, Tomasz

Date:2012.11.05

Type:text

Władysława Bryła, Agnieszka Bryła-Cruz, Retoryka „okołowirusowa”. Szkice językowo-kulturowe, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2021, ss. 169

Creator:Lisowski , Tomasz

Date:2022.09.30

Type:text

Pogranicza słowiańskie w opisach językoznawczych. W 110 rocznicę urodzin Profesora Władysława Kuraszkiewicza (1905–1997), pod redakcją Feliksa Czyżewskiego, Marka Olejnika, Alicji Pihan-Kijasowej, Wydawnictwo Polihymnia, Lublin-Włodawa 2015, ss. 327

Creator:Lisowski, Tomasz

Date:2016.01.01

Type:text

Leksyka Nowego Testamentu Biblii brzeskiej (1563) oraz Biblii Jakuba Wujka (1599) wobec zasobu leksykalnego Słownika polszczyzny XVI wieku

Creator:Lisowski, Tomasz

Date:2010.01.01

Type:text

Federacja Bibliotek Cyfrowych

Object's details: The Polish lexeme »zakonnik« in the »Gdansk Bible« (1632) and the Czech lexeme »zákoník« in the »Kralice Bible« (1579–1594). A case study in the context of the issue of the lexical filial relation between Polish and Czech renderings

Description

Similar objects