Description

• Title:
  Jak istnieje sfera publiczna? Uwagi do agonistycznej krytyki teorii Habermasa
• Creator:
  Rejniak-Majewska, Agnieszka
• Contributor:
  Katedra Badań Kulturowych, Instytut Kultury Współczesnej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Łódzki;
  Agnieszka Rejniak-Majewska – dr hab., prof. UŁ, zajmuje się problematyką sztuki nowoczesnej i krytyki sztuki, zagadnieniami modernizacji, teorią kultury wizualnej i teorią obrazu. Współredaktorka tomu Migracje modernizmu. Nowoczesność i uchodźcy (wspólnie z Wiktorem Marcem i Tomaszem Majewskim, 2014). Autorka książek Polityka doświadczenia. Clement Greenberg i tradycja formalistycznej krytyki sztuki (2017) i Obraz zwielokrotniony. Reprodukcja fotograficzna i wizualne narracje sztuki awangardowej 1910–1939 (2017). Interesuje się też perspektywą kulturowej historii sztuki oraz relacjami sztuki i polityki.;
  agnieszka.rejniak@uni.lodz.pl
• Description:
  Artykuł stanowi polemikę ze stanowiskiem Chantal Mouffe, dotyczącym koncepcji sfery publicznej Jürgena Habermasa. W swojej krytyce postpolitycznego neoliberalnego porządku Mouffe przedstawia Habermasa jako naczelnego teoretyka i rzecznika racjonalnego konsensu, zakładającego swoistą „aprioryczną racjonalność społeczną”, wpisaną w reguły bezstronnego dyskursu. Staram się pokazać, że krytyka Mouffe jest oparta na częściowo błędnym odczytaniu Habermasa – na pominięciu zakładanych przez niego powiązań między formalnymi i nieformalnymi obiegami komunikacji oraz jednostronnym wyakcentowaniu normatywnych założeń co do warunków „idealnego dyskursu”. By to uzasadnić, zwracam uwagę na ewolucję stanowiska autora Strukturwandel der Öffentlichkeit, związaną z przyswojeniem przezeń argumentów jego krytyków, w tym uznaniem zróżnicowania i wielości sfer publicznych. Wskazuję na osadzenie proceduralizmu w szerszym kontekście problematyki demokratycznego uprawomocnienia, a więc na komplementarność procedur i otwartego, nieprzewidywalnego momentu działania komunikacyjnego, związanego z performatywnym sposobem istnienia sfery publicznej. W dalszej części artykułu, odwołując się do proponowanej przez Mouffe idei „konfliktowego konsensusu”, argumentuję, że niezależnie od ontologizacji konfliktu, leżącej u podstaw jej teorii polityczności, ona sama nie jest w stanie zrezygnować z instytucjonalno-proceduralnych ram demokracji. Na poziomie głębszych uzasadnień teoria agonistycznej demokracji jest więc niekonsekwentna. Stawiany w niej postulat transformacji antagonizmu w agonizm – choć często w realiach politycznej praktyki wątpliwy – odwołuje się bowiem właśnie do mediacyjnej roli wspólnie uznawanych instytucji i procedur.
• Object availability:
  free access
• Rights:
  Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe;
  http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0
• Date:
  2022.06.28;
  2020
• Type:
  Article
• Language:
  Polish;
  pol
• Format:
  application/pdf
• Publisher:
  Katedra Socjologii Polityki i Moralności, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny
• Relation:
  Władza Sądzenia;19
• Subject:
  sfera publiczna;
  sfery publiczne;
  demokracja;
  agonistyka;
  konfliktowy konsensus;
  Habermas;
  Mouffe
• Identifier:
  2300-1690;
  http://hdl.handle.net/11089/42259
• Data provider:
  Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego
• Can I use it?:
  seek permission
• Type:
  image